Quốc hội vừa thông qua luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), trong đó có điểm mới là sửa quy định hưởng BHXH 1 lần. Nhiều người lao động lo ngại từ sau tháng 1.2025 sẽ không còn được rút BHXH 1 lần như trước đây.
Người lao động TP.HCM xếp hàng chờ làm thủ tục rút BHXH 1 lần
NGUYÊN ANH
Người lao động e ngại chính sách thay đổi sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi
Theo BHXH Việt Nam, 6 tháng đầu năm 2024, có hơn 686.000 người hưởng các chế độ BHXH 1 lần, tăng hơn 3% so với cùng kỳ. Trong đó, có 595.000 người hưởng BHXH 1 lần, tăng 3,7%. Đa số là người lao động ngừng đóng BHXH sau 1 năm, chiếm khoảng 98%.
Từ năm 2016 đến nay, tình trạng hưởng BHXH 1 lần tiếp tục tăng qua các năm. Giai đoạn 2016 – 2023, toàn quốc có khoảng 6 triệu lượt người lao động đã giải quyết hưởng BHXH 1 lần. Số lượng năm sau cao hơn năm trước với tốc độ tăng khoảng 10,5%.
Lương hưu khu vực nhà nước tính bình quân cả quá trình đóng BHXH từ 2025
Theo đánh giá của cơ quan BHXH, người lao động rút BHXH 1 lần tập trung chủ yếu ở khu vực ngoài nhà nước, do tính chất công việc, các doanh nghiệp có vốn đầu tư FDI, đối tượng lao động chịu áp lực công việc, “nhảy” việc…
Ông Đào Duy Hiện, Phó trưởng ban Thực hiện chính sách (BHXH Việt Nam), cho biết số người lao động hưởng BHXH 1 lần tiếp tục gia tăng là do là tâm lý, nhiều lao động trẻ tuổi cho rằng nhu cầu trước mắt quan trọng hơn so với việc đóng BHXH đủ thời gian để được hưởng lương hưu; chính sách BHXH tự nguyện còn thiếu hấp dẫn; chính sách cho người lao động thất nghiệp khi chấm dứt hợp đồng lao động chưa tạo sức hấp dẫn…
Cạnh đó, số người rút BHXH 1 lần tăng còn do một số người lao động e ngại chính sách thay đổi sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi.
5 trường hợp được rút BHXH 1 lần
Tuy nhiên, ông Nguyễn Duy Cường, Phó vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ LĐ-TB-XH), khẳng định thông tin cho rằng, theo quy định của luật BHXH mới từ ngày 1.1.2025 không được hưởng BHXH 1 lần là không chính xác.
Theo ông Cường, Nhà nước luôn khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng BHXH, ở lại hệ thống để thụ hưởng tối đa các quyền lợi, ổn định cuộc sống khi về già, tránh những bất lợi khi lĩnh BHXH 1 lần, đặc biệt luật BHXH mới đã bổ sung nhiều quyền lợi so với quy định hiện hành.
Cụ thể, luật mới quy định việc hưởng BHXH 1 lần như sau:
Đối với người lao động đã tham gia trước ngày luật mới có hiệu lực thi hành (tức 1.7.2025) đã nghỉ việc mà có đề nghị thì được hưởng BHXH 1 lần nếu thuộc một trong 5 trường:
Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH.
Ra nước ngoài để định cư.
Người đang mắc một trong những bệnh: ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS.
Người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên, người khuyết tật đặc biệt nặng.
Sau 12 tháng không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc mà cũng không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng chưa đủ 20 năm.
Đối với người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ ngày luật mới có hiệu lực thi hành trở đi, đã nghỉ việc mà có đề nghị thì được hưởng BHXH 1 lần nếu thuộc một trong 4 trường hợp sau đây:
Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH. Ra nước ngoài để định cư. Người đang mắc một trong những bệnh ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS. Người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên, người khuyết tật đặc biệt nặng.
Như vậy, đối với nhóm người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ khi luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực trở đi (từ 1.7.2025) sẽ không được nhận BHXH 1 lần theo điều kiện sau 12 tháng không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc mà cũng không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng chưa đủ 20 năm.
Nhằm khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH 1 lần, luật BHXH (sửa đổi) đã có nhiều quy định theo hướng gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn như:
Điều kiện hưởng lương hưu dễ dàng hơn (giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu từ 20 năm xuống 15 năm).
Được hưởng trợ cấp hằng tháng và được ngân sách đóng BHYT trong trường hợp có thời gian đóng BHXH không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
Nguồn: thanhnien.vn