Tranh cãi việc xử lý hình sự doanh nghiệp chây ì đóng BHXH: Chờ hướng dẫn!

Theo thống kê của Bảo hiểm xã hội (BHXH) TP.HCM, đến thời điểm này, số doanh nghiệp (DN) nợ BHXH ở TP lên tới hàng trăm; với số tiền nợ khoảng 1.300 tỉ đồng. Điều này làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc giải quyết chế độ cho người lao động.

Ông Phan Văn Mến, Giám đốc BHXH TP.HCM, cho biết từ tháng 3.2017, BHXH TP gửi hồ sơ Công ty TNHH Nam Phương nợ hơn 27,8 tỉ đồng sang Công an TP đề nghị xem xét xử lý hình sự, nhưng từ đó đến nay chưa thể xử lý. Nhiều lần BHXH TP gửi công văn thì cơ quan công an trả lời đang vướng mắc về thủ tục và phải chờ hướng dẫn chính thức từ TAND tối cao.

tin liên quan

Tranh cãi việc xử lý hình sự doanh nghiệp chây ì đóng BHXH

“BHXH TP quyết tâm làm điểm vụ việc Công ty TNHH Nam Phương và nếu khởi tố được sẽ tiếp tục chuyển hồ sơ DN nợ BHXH cho cơ quan công an, từ đó răn đe những DN cố tình chây ì nợ BHXH”, ông Mến nói.

Ông Mến cho biết thêm, trước năm 2016, cơ quan BHXH ở TP khởi kiện ra tòa hàng chục vụ DN chây ì đóng BHXH. Nhưng từ năm 2016 đến nay, khi áp dụng luật BHXH (sửa đổi) thì quyền khởi kiện giao cho công đoàn. Tuy nhiên, khi các vụ kiện do công đoàn đại diện khởi kiện đưa sang thì tòa án TP, quận, huyện không thụ lý hồ sơ. Lý do là gặp vướng mắc thủ tục giữa Tổng liên đoàn Lao động (LĐLĐ) VN và TAND tối cao. TAND tối cao cho rằng người lao động bị xâm hại quyền lợi thì phải trực tiếp đứng ra khởi kiện; còn muốn công đoàn đại diện khởi kiện phải có ủy quyền của người lao động. Trong khi đó, hầu hết người lao động do ngại va chạm, thủ tục kéo dài, ủy quyền phải tốn phí đã không ủy quyền khởi kiện cho cơ quan công đoàn dẫn đến thủ tục không đầy đủ và không được tòa án thụ lý hồ sơ.

Trao đổi với Thanh Niên, ông Lê Đình Quảng, Phó trưởng ban Quan hệ lao động – Tổng LĐLĐ VN, cho biết hiện nay theo bộ luật Hình sự (BLHS) 2015, các tội danh chiếm dụng, nợ đọng, trốn đóng BHXH sẽ bị xử lý hình sự. Nhưng trên thực tế, trong quá trình triển khai thực hiện, nhiều vụ việc công đoàn đứng ra khởi kiện, hồ sơ gửi khá nhiều nhưng chưa được xử lý hình sự. Đây là tội danh mới trong BLHS 2015. Quá trình thực hiện, về mặt chi tiết còn nhiều vướng mắc do liên quan sự đồng bộ giữa các quy định của pháp luật (luật BHXH, bộ luật Lao động, bộ luật Tố tụng dân sự) và khả năng thực tế của tổ chức công đoàn khi đảm nhận công việc này.

“Quy định của BLHS, DN nợ đóng, trốn đóng từ 6 tháng trở lên với số tiền 100 triệu đồng sẽ bị xử lý hình sự. Trên thực tế cũng cần cân nhắc đối với những DN chậm đóng do yếu tố khách quan chứ không thể hình sự hóa mọi vấn đề”, ông Quảng nói.

Theo ông Quảng, quan điểm của Tổng LĐLĐ VN là đối với những DN có đủ điều kiện nhưng vẫn chậm đóng, chây ì nợ BHXH thì cần phải xử lý hình sự. Trong năm 2019, Tổng LĐLĐ VN kiến nghị Bộ Công an chỉ đạo, xem xét, khởi tố một số vụ án về nợ BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) tạo sức răn đe, thể hiện tính nghiêm minh pháp luật, để bảo vệ quyền lợi cho người lao động.

Để các quy định của BLHS được áp dụng thống nhất, đúng pháp luật trong thực tiễn, ông Quảng cho rằng cần có văn bản hướng dẫn cụ thể, chi tiết của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao mới có thể xử lý những vụ việc có tính chất phức tạp. Trước mắt, Tổng LĐLĐ VN vẫn tiếp tục tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát thực hiện pháp luật về BHXH; kiến nghị sửa đổi, bổ sung các chính sách về BHXH để đảm bảo thực hiện trong thực tiễn.

Tương tự, ông Nguyễn Hòa Bình, Phó vụ trưởng Pháp chế BHXH VN, cũng đề nghị Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao sớm ban hành nghị quyết hướng dẫn chi tiết áp dụng một số quy định của BLHS về các tội phạm liên quan bảo hiểm; đồng thời làm rõ tư cách pháp lý tham gia tố tụng của cơ quan BHXH trong thực hiện các quy định của BLHS liên quan lĩnh vực: BHXH, BHYT, BHTN.

“Chúng tôi đã ký quy chế tích cực chủ động phối hợp với Tổng cục Cảnh sát trong việc phát hiện, xử lý các hành vi trốn đóng, gian lận BHXH theo quy chế giữa hai ngành. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ cố gắng phát huy hiệu quả quy chế này để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người lao động cũng như đảm bảo quyền an sinh xã hội của mọi công dân”, ông Bình nói.