Lý tưởng, nhưng…
Theo dự thảo luật BHXH sửa đổi đang lấy ý kiến, Bộ LĐ-TB-XH đưa ra 2 phương án tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc đối với người lao động đóng BHXH theo khu vực doanh nghiệp đang trả lương tối thiểu vùng.
Năm 2022, bình quân tiền lương tính đóng BHXH bắt buộc của người lao động là gần 5,73 triệu đồng
XUÂN KHÁNH
Phương án 1: tiền lương làm căn cứ đóng BHXH là tiền lương tháng bao gồm mức lương và phụ cấp lương, các khoản bổ sung khác xác định được mức tiền cụ thể cùng với mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động theo quy định của pháp luật lao động.
So với phương án 1, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tại phương án 2 sẽ bao gồm thêm cả các khoản phụ cấp lương gắn với quá trình làm việc và kết quả thực hiện công việc của người lao động.
Góp ý vào dự thảo luật BHXH sửa đổi, BHXH TP.Hà Nội đề nghị sửa đổi, bổ sung tiền lương làm căn cứ đóng BHXH của khu vực doanh nghiệp ít nhất bằng khoảng 70% tổng tiền lương và các khoản thu nhập khác có tính chất lương của người lao động. Lý do đưa ra đề xuất này là nhằm khắc phục tình trạng trốn đóng, đóng không đủ BHXH, ảnh hưởng đến khả năng cân đối Quỹ BHXH và quyền lợi của người lao động.
Tán thành với đề xuất trên, Sở LĐ-TB-XH Thái Bình và Hưng Yên cũng cho rằng quy định như vậy là phù hợp với xu hướng phát triển chung hiện nay, đảm bảo quyền lợi cho người lao động.
Tuy nhiên, qua thực hiện chính sách BHXH, chị H.L, phụ trách nhân sự một doanh nghiệp nhà nước ở Q.Đống Đa (Hà Nội), chia sẻ: “Hiện nay các doanh nghiệp vẫn đóng tiền lương theo lương tối thiểu vùng. Đề xuất đóng tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bằng 70% thu nhập rất là lý tưởng, có lợi cho người lao động và ai cũng mong muốn điều đó. Song chúng ta cũng cần phải nhìn vào thực tế doanh nghiệp hiện nay đang rất khó khăn, tiền lương tháng lo trả đúng ngày cho hàng trăm người lao động còn khó, huống chi là tăng thêm chi phí đóng BHXH cho người lao động. Nếu có thực hiện cũng phải 5 – 7 năm nữa mới phù hợp”.
Khó quy định cứng các khoản phụ cấp đóng BHXH
Liên quan đến quy định về tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc, ông Nguyễn Duy Cường, Phó vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ LĐ-TB-XH), cho biết luật BHXH năm 2014 đã quy định lộ trình từ năm 2018, đối với người lao động đóng BHXH theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì tiền lương tháng đóng BHXH là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác theo quy định của pháp luật lao động.
Đến nay, mặc dù tiền lương ở khu vực doanh nghiệp đã từng bước được cải thiện, song mức tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc vẫn còn khoảng cách nhất định so với thu nhập thực tế của người lao động.
Nghị quyết số 28 của T.Ư về cải cách chính sách BHXH cũng đặt vấn đề: tới đây khi sửa đổi luật thì tiền lương làm căn cứ đóng BHXH của khu vực doanh nghiệp tiến tới ít nhất bằng khoảng 70% tổng tiền lương và các khoản thu nhập khác có tính chất lương của người lao động.
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê thì mức thu nhập bình quân của nhóm lao động làm công ăn lương năm 2022 là 7,54 triệu đồng/tháng, nếu so với mức 5,73 triệu đồng tiền lương đóng BHXH thì mức này vẫn còn khoảng cách khá xa. Đáng chú ý, theo ông Cường, tại một số doanh nghiệp vẫn tồn tại tình trạng tách thành nhiều khoản trợ cấp, bổ sung khác để không đóng BHXH. “Điều này cũng sẽ ảnh hưởng nhất định đến việc thụ hưởng các chế độ BHXH của người lao động, đặc biệt là mức hưởng lương hưu khi về già do mức hưởng được tính trên mức tiền lương làm căn cứ đóng BHXH của người lao động”, ông Cường nói.
Vì vậy, ngoài phương án như quy định hiện hành, dự thảo luật BHXH sửa đổi đã xin ý kiến: tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bao gồm mức lương và phụ cấp lương, các khoản bổ sung khác gắn với quá trình làm việc và kết quả thực hiện công việc của người lao động.
Trước thắc mắc của người lao động, vì sao không quy định cứng các khoản phụ cấp để làm căn cứ buộc doanh nghiệp phải đóng BHXH cho người lao động, ông Nguyễn Duy Cường cho hay, việc quy định cứng các khoản phụ cấp chỉ thực hiện được ở khu vực Nhà nước do Nhà nước đã ban hành thang lương, bảng lương nên quy định được các khoản phụ cấp làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc.
Vấn đề có nên quy định cứng các khoản phụ cấp đã được Bộ LĐ-TB-XH đặt ra, nhưng thực tế khó thực hiện được. Ông Cường cho hay: “Pháp luật lao động đã quy định chung việc xây dựng cơ chế tiền lương, thang bảng lương của khu vực doanh nghiệp là hoàn toàn giao cho doanh nghiệp. Mỗi doanh nghiệp được xây dựng các khoản và từng đơn vị lại có những quy định khác nhau. Thậm chí có doanh nghiệp đã gửi tới Bộ LĐ-TB-XH danh sách hơn 100 khoản, như vậy không thể xây dựng cứng các khoản làm căn cứ đóng BHXH được”.
Một thành viên ban soạn thảo luật BHXH cho biết, nếu thực hiện theo phương án 2 sẽ rất khó trong quá trình tổ chức thực hiện bởi các khoản thu nhập làm căn cứ đóng BHXH sẽ biến động hàng tháng. Do đó, rất cần sự góp ý của các chuyên gia, các tầng lớp nhân dân để khi áp dụng trong thực tế có tính khả thi cao.
Nguồn: thanhnien.vn